Φλεγμονή, τι είναι και τι μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μας;
Με δυο λόγια, η φλεγμονή είναι ένας έμφυτος μηχανισμός του οργανισμού μας ενάντια σε εξωτερικές «απειλές» όπως το στρες, η λοίμωξη και οι τοξικές χημικές ουσίες. Όταν το ανοσοποιητικό εντοπίζει κάποιον από αυτούς τους κινδύνους, ενεργοποιεί συγκεκριμένες πρωτεΐνες που μπορούν να προστατεύσουν τα κύτταρα και τους ιστούς. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η φλεγμονώδης αντίδραση είναι ευεργετική. Εάν όμως τα κύτταρα του ανοσοποιητικού αρχίσουν να αντιδρούν υπερβολικά, η φλεγμονή μπορεί να στραφεί ενάντια στον ίδιο τον οργανισμό. Αυτό το είδος επιβλαβούς, χρόνιας φλεγμονής μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών αιτιών, όπως ένας ιός ή ένα βακτήριο, μια αυτοάνοση διαταραχή, η κακή διατροφή ή το υπερβολικό στρες.
Δείτε μερικούς από τους βασικότερους σκοπούς που εξυπηρετεί η φλεγμονώδης αντίδραση στον οργανισμό μας.
Φλεγμονές και οι κίνδυνοι τους
1. Καταπολεμά τις λοιμώξεις
Η φλεγμονώδης αντίδραση είναι πιο εμφανής και πιο ευεργετική όταν εκδηλώνεται με στόχο την επούλωση ενός τραύματος ή την αντιμετώπιση μιας λοίμωξης. Τυπικές εκδηλώσεις της φλεγμονώδους αντίδρασης είναι ο πυρετός και το πρήξιμο των αδένων του σώματος ή η τοπική άνοδος της θερμοκρασίας και το κοκκίνισμα γύρω από μια πληγή. Το οίδημα, το κοκκίνισμα και η θερμότητα είναι σημάδια ότι το ανοσοποιητικό στέλνει λευκά αιμοσφαίρια στο σημείο που χρειάζεται. Στην περίπτωση αυτή, η φλεγμονή είναι χρήσιμη, απολύτως απαραίτητη και παροδική.
2.Αντιμετώπιση του άγχους
Ένα άλλο είδος φλεγμονής είναι αυτό που εκδηλώνεται όταν βιώνουμε συναισθηματική φόρτιση και στρες. Στην περίπτωση αυτή, δεν αποστέλλονται κύτταρα του αίματος σε κάποιο συγκεκριμένο σημείο του σώματος, αλλά απελευθερώνονται οι λεγόμενες C-αντιδρώσες πρωτεΐνες στο αίμα και μεταφέρονται σε όλο το σώμα. Πρόκειται για μια φυσική αντίδραση του οργανισμού μας όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια στρεσογόνο κατάσταση. Ωστόσο, όταν το στρες μάς κατακλύζει για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι C-αντιδρώσες πρωτεΐνες παράγονται συνεχώς και μαζικά, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος διαφόρων χρόνιων παθήσεων.
3. Μπορεί να βλάψει το γαστρεντερολογικό μας.
Αρκετά από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συγκεντρώνονται γύρω από το παχύ και το λεπτό έντερο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα ανοσοκύτταρα «αγνοούν» τα βακτήρια που ζουν και αναπαράγονται φυσιολογικά στο γαστρεντερικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, η «ανοχή» των κυττάρων είναι περιορισμένη και αντιδρούν, πυροδοτώντας τη χρόνια φλεγμονή. Μπορεί επίσης τα ανοσοκύτταρα να επιτίθενται στο ίδιο το γαστρεντερικό, προκαλώντας τις λεγόμενες φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn. Τα γονίδια, η διατροφή, το στρες και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες φαίνεται να συμβάλλουν στην εκδήλωση αυτών των παθήσεων.
2.Μπορεί να βλάψει τις αρθρώσεις
Όταν η φλεγμονή εκδηλώνεται στις αρθρώσεις του σώματος, μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες βλάβες. Παράδειγμα αποτελεί η ρευματοειδής αρθρίτιδα, αυτοάνοση πάθηση που συνδέεται με το γενετικό υπόβαθρο του ατόμου, την έλλειψη βιταμίνης D και άλλους παράγοντες κινδύνου.
1. Συνδέεται με καρδιοπάθεια
Η φλεγμονή εκδηλώνεται όταν υπάρχει τραυματισμός και βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, συμπεριλαμβανομένων και των αιμοφόρων αγγείων. Ο σχηματισμός πλακών λίπους στο εσωτερικό των αρτηριών μπορεί να οδηγήσει στη χρόνια φλεγμονή. Οι πλάκες προσελκύουν τα λευκά αιμοσφαίρια, αυξάνονται σε μέγεθος και μπορεί να σχηματίσουν θρόμβο, βασικό παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση του εμφράγματος.
2.Συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου
Η χρόνια φλεγμονή έχει συνδεθεί με τον καρκίνο στον πνεύμονα, τον οισοφάγο, τον τράχηλο της μήτρας κ.α. Η χρόνια φλεγμονή συνεπάγεται απορρύθμιση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού κι έτσι τα καρκινικά κύτταρα μπορούν ευκολότερα να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν.
1. Βλάπτει τους πνεύμονες
Όταν εκδηλώνεται φλεγμονή στους πνεύμονες, μπορεί να συσσωρευτεί υγρό που οδηγεί σε στένωση των αεραγωγών του σώματος. Το άσθμα και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια χαρακτηρίζονται τυπικά από τη φλεγμονή στους πνεύμονες.
2.Συνδέεται με την κατάθλιψη και το Αλτσχάϊμερ
Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι η χρόνια φλεγμονή στο σώμα οδηγεί επίσης σε ψυχολογικές αλλαγές, καθώς επηρεάζει τα νευρικά συστήματα και τη συμπεριφορά με πολύ συγκεκριμένους τρόπους, κυρίως παρεμβαίνοντας σε λειτουργίες όπως το άγχος, η διάθεση και η ενέργεια. Κάτι που έχει λογική από εξελικτική άποψη, καθώς ο οργανισμός ακολουθεί μια στρατηγική αυτοσυντήρησης προκειμένου να επουλώσει τη βλάβη. Όσον αφορά τον μηχανισμό, η φλεγμονή μειώνει τα επίπεδα σεροτονίνης, ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης στον εγκέφαλο, αλλαγές που συχνά συσχετίζονται με την ψυχική ασθένεια. Επιπλέον, η φλεγμονή μειώνει επίσης την παραγωγή BDNF (νευροτροφικών εγκεφαλικών παραγόντων), η οποία είναι κεντρική στη δημιουργία νέων νευρώνων και συναπτικών συνδέσεων, και είναι κρίσιμη για τη μνήμη και την ευέλικτη σκέψη. Λαμβάνοντας την κατάθλιψη ως παράδειγμα, φαίνεται ότι το περίπου ένα τρίτο των ανθρώπων με κατάθλιψη έχουν αυξημένα επίπεδα φλεγμονής, κάτι που βάζει τους επιστήμονες σε πολλές και διάφορες σκέψεις. Η φλεγμονή είναι σίγουρα ένα απροσδόκητο και πολύ σημαντικό κομμάτι του παζλ ψυχικής υγείας. Νέα έρευνα έδειξε ότι ασθενείς με πολλαπλή σκλήρυνση έχουν περισσότερες πιθανότητες κατάθλιψης ως αποτέλεσμα φλεγμονής στον εγκέφαλο. Τα ευρήματα υπέδειξαν ότι η κατάθλιψη σε ασθενείς με τη νόσο φάνηκε να συνδέεται με αυξημένους δείκτες φλεγμονής και παθολογία του ιππόκαμπου, δήλωσαν οι ερευνητές. Φλεγμονή στον ιππόκαμπο, περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται στη γένεση και διατήρηση της κατάθλιψης φάνηκε να αλλάζει τη λειτουργία του και να συμβάλλει στα συμπτώματα κατάθλιψης. Ο ερευνητής Alessandro Colasanti, του King’s College London, ανακάλυψε επίσης ότι περισσότερη φλεγμονή συνδεόταν με πιο σοβαρά συμπτώματα κατάθλιψης.
